Ağrı'dan Bilim Dünyasına Büyük Katkı

Ağrı da aynı aileden 3 bilim adamı yapay zeka geliştirdi

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Bilgisayar Bölümünde görev yapan Doç. Dr. Ali Keleş, Doç. Dr. Aytürk Keleş ve İstanbul Aydın Üniversitesi Yazılım Mühendisliği 3. sınıf öğrencisi olan çocukları Mustafa Berk Keleş, koronavirüsü yüzde yüz doğrulukla tespit eden yapay zekâ sistemi geliştirdi. 

Geliştirdikleri sistemin sağlık alanında aktif bir şekilde kullanılması için çalıştıklarını dile getiren Doç.Dr.  Aytürk Keleş yaptığı açıklamada, eşi ve meslektaşı olan Doç. Dr. Ali Keleş ile uzun zamandır Yapay Zekâ ile hastalık teşhisi üzerine çalıştıklarını söyledi. Oğulları Mustafa Berk Keleş’in öğrenciliğine devam ederken iki farkı şirkette de Yapay Zekâ uzmanı olarak çalıştığını ve uzmanlığı ile bu çalışmaya önemli bir katkı sağladığını belirtti.  

‘Çalışmamız dünyada bu alanda yapılmış ender bir çalışmadır’

Eşi ve çocuğu ile birlikte bir ekip olarak çalıştıklarını kaydeden Keleş:" Pandemi nedeniyle eve kapandığımız dönemde hep birlikte ne yapabiliriz, bu hastalıkla mücadeleye nasıl bir katkı sağlayabiliriz diye düşünerek bu çalışmaya başladık. Yapay zekâ teknolojilerinden derin öğrenmeyi kullanarak ucuz, taşınabilir ancak Covid-19’un teşhisinde düşük hassasiyete sahip X-ray cihazlarını güçlü teşhis araçlarına dönüştürecek zeki çıkarım mekanizmaları geliştirdik.  Çalışmamız dünyada bu alanda yapılmış ender bir çalışmadır. Çünkü şimdiye kadar Covid-19’u tespit edebilmek için bu alanda yapılan tüm çalışmalar genel görüntüler üzerine eğitilmiş hazır ağları kullanmıştır.  Örneğin VGG19, MobileNet, DenseNet ve SqueezeNet gibi. Oysa medikal görüntüler pek çok açıdan farklıdır. Bu yüzden ağların sıfırdan Covid-19 görüntüleri ile eğitilerek geliştirilmesi teşhis görevinde kullanılabilmesi için çok önemlidir.  Ancak derin öğrenme ağlarını sıfırdan geliştirmek hem tecrübe hem de alanda ciddi uzmanlık gerektirdiğinden zordur.   X-ray görüntülerini kullanarak sıfırdan iki farklı mimari ile COV19-CNNet ve COV19-ResNet adını verdiğimiz derin öğrenme ağlarını kendimiz geliştirdik. Bu ağlar X-ray cihazlarına da entegre edilebilecek güçlü çıkarım mekanizmaları şeklindedir.  Bu mekanizmalar normal ve Covid-19 vakalarını %100, viral zatürreyi de %97 doğrulukla teşhis edebilmektedir" dedi.
'Hastalığı, öksürük veya nefesten bir saniyeden dada kısa sürede tespit edebiliriz'

Yaptıkları çalışmanın, uluslararası yayınlandığını vurgulayan Keleş: " Çalışmamıza hastalığın ülkemizde ilk görünmesiyle birlikte başladık. Üç ayda bitirdik. Çalışmamızın uluslararası geçerliliğini göstermek için beş ay da yayın aşamasını bekledik. Şu anda çalışmamız akademik seviyesi en yüksek olan (SCI indeksli Q1 kategorideki )dünyaca ünlü Springer yayınevinin “Cognitive Computation” adlı dergisinde yayınlanmıştır. Bu çalışmayı yaparken hiçbir araştırma fonu kullanmadık. Araştırmanın bütçesinin tamamını kendimiz karşıladık. Geliştirdiğimiz sistem X-ray görüntülerini kullanarak şu anda bilgisayarda çalışmaktadır. Veri temin edebildiğimiz takdirde, hastalığı öksürük veya nefesten bir saniyeden dada kısa sürede tespit edebilecek (hatta cep telefonu gibi mobil cihazlarda da kolayca kullanılabilen) yapay zekâ sistemlerine de dönüştürebiliriz. Bu sistemler teşhisten sonra tedavi aşamasında veya Korona’nın farklı türlerinin teşhisin de kullanılabilir" ifadelerini kullandı.

'Gerekli desteği bulabilirsek, pek çok hastalığın teşhis ve tedavisinde kullanılabilecek yapay zekâ destekli akıllı cihazlar geliştirebiliriz'
Öncesinde de kanser başta olmak üzere, birçok hastalığın teşhisinde kullanılabilecek Yapay Zekâ destekli farklı akıllı sistemler de geliştirdiklerini dile getiren Keleş: "Daha önce de kanser başta olmak üzere pek çok hastalığın teşhisine yönelik akıllı sistemler geliştirdik ve bu çalışmaları SCI indeksli uluslararası nitelikli dergilerde yayınladık.  Gerekli desteği bulabilirsek, şimdiye kadar edindiğimiz bilgi ve tecrübeyle pek çok hastalığın teşhis ve tedavisinde kullanılabilecek Yapay Zekâ destekli akıllı cihazlar ülkemizde geliştirebiliriz." şeklinde konuştu.